Świadczenie pielęgnacyjne

Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, przysługuje:

1. matce albo ojcu,
2. opiekunowi faktycznemu dziecka,
3. osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną, w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
4. innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności
   - jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze  znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zarejestrowanie w powiatowym urzędzie pracy jako osoba poszukująca pracy lub posiadanie statusu bezrobotnego nie ma wpływu na uprawnienie do świadczenia pielęgnacyjnego.

Osobom, o których mowa w pkt 4, innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

1. rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym  stopniu niepełnosprawności;
2. nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
3. nie ma osób, o których mowa w pkt 2 i 3, lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:

1. nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub
2. w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.

Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli:

1. osoba sprawująca opiekę:
   1. ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym,
   2. ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
2. osoba wymagająca opieki:
   1. pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
   2. została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
   3. na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
   4. na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
   5. na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

W przypadku zbiegu uprawnień do następujących świadczeń:

1. świadczenia rodzicielskiego, lub
2. świadczenia pielęgnacyjnego, lub
3. specjalnego zasiłku opiekuńczego, lub
4. dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, lub
5. zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów
   - przysługuje jedno z tych świadczeń wybrane przez osobę uprawnioną.

Przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego nie jest uzależnione od spełnienia kryterium dochodowego.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługujące za niepełne miesiące kalendarzowe wypłaca się w wysokości 1/30 świadczenia pielęgnacyjnego za każdy dzień. Należną kwotę świadczenia zaokrągla się do 10 groszy w górę.
W przypadku, gdy o świadczenie pielęgnacyjne ubiegają się rolnicy, małżonkowie rolników bądź domownicy, świadczenia te przysługują odpowiednio:

1. rolnikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego;
2. małżonkom rolników lub domownikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego albo wykonywania przez nich pracy w gospodarstwie rolnym.

Zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa rolnego lub zaprzestanie wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym, potwierdza się stosownym oświadczeniem złożonym pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.". Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

Jeżeli w stosunku do osoby ubiegającej się lub pobierającej świadczenie pielęgnacyjne wystąpią wątpliwości dotyczące sprawowania opieki, organ właściwy wypłacający świadczenie pielęgnacyjne może zwrócić się do ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, w celu weryfikacji tych wątpliwości.

Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego można pobrać z poniższej strony internetowej: https://www.gov.pl/web/rodzina/vii-wiadczenie-pielegnacyjne111

Więcej informacji dotyczących świadczenia pielęgnacyjnego można uzyskać w siedzibie Centrum Usług Społecznych Gminy Słupsk lun telefonicznie nr 59 842 84 02 wew. 23

Informacja

o zmianach stanu prawnego dotyczącego uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego od 1 stycznia 2024 r.

Centrum Usług Społecznych Gminy Słupsk informuje, że 1 stycznia 2024 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429), która wprowadza:

• nowe świadczenie  - świadczenia wspierające,
• zmiany w warunkach przyznawania funkcjonującego obecnie świadczenia pielęgnacyjnego,
• likwidację specjalnego zasiłku opiekuńczego.

ŚWIADCZENIE WSPIERAJĄCE

Podmiotem właściwym w zakresie prowadzenia postępowania w sprawie świadczenia wspierającego oraz wypłacania tego świadczenia będzie ZUS.

Warunkiem uzyskania świadczenia wspierającego jest uzyskanie, przez pełnoletnią osobę
z niepełnosprawnościami, decyzji o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia - na poziomie od 70 pkt do 100 pkt. 

Decyzje o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia będą wydawały wojewódzkie zespoły ds. orzekania
o niepełnosprawności - wnioski można składać od 1 stycznia 2024 r.

Ustawowo wyznaczono trzy terminy, od kiedy będzie wprowadzone świadczenie wspierające: 

- od 1 stycznia 2024 r. – świadczenie wspierające  będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby  wsparcia od 87 do 100 pkt, 

- od 1 stycznia 2025 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby  wsparcia od 78 do 86 pkt,

- od 1 stycznia 2026 r. - świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami
z ustalonym poziomem potrzeby  wsparcia od 70  do 77 pkt.

Uwaga wyjątek : Osoba wymagająca opieki:

1. na którą przyznano na podstawie przepisów dotychczasowych prawo do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego
2. na którą przyznano prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie przepisów ustawy zmienianej w art. 43 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą

- będzie mogła otrzymać świadczenie wspierające od dnia 1 stycznia 2024 r., także
w przypadku, gdy w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, potrzebę tę określono na poziomie od 70 do 89   punktów w skali potrzeby wsparcia.

Świadczenie wspierające będzie przysługiwało, w zależności od poziomu potrzeby wsparcia, w wysokości od 40% wysokości renty socjalnej do maksymalnej wysokości – 220% renty socjalnej (będzie to kwota netto czyli bez potrąceń na podatek dochodowy czy ubezpieczenie zdrowotne).

Pakiet osłonowy dla opiekunów osób niepełnosprawnych

Ustawa o świadczeniu wspierającym wprowadziła również także szereg regulacji o charakterze osłonowym dla tych opiekunów osób niepełnosprawnych, którzy zaprzestaną pobierać świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy w związku z wyborem przez osobę
z niepełnosprawnościami świadczenia wspierającego.

Obejmują one:

• opłacanie ze środków budżetu państwa składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz zdrowotne za opiekuna osoby z niepełnosprawnością, która pobierać będzie świadczenie wspierające – warunkiem jest wspólne zamieszkiwanie i gospodarowanie opiekuna z osobą z niepełnosprawnościami oraz niepodejmowanie zatrudnienia przez opiekuna;
• ww. ubezpieczeniami będą mogli być objęci również ci opiekunowie, którzy wcześniej nie pobierali powyższych świadczeń opiekuńczych warunkiem jest jednak  wspólne zamieszkiwanie i gospodarowanie opiekuna z osobą z niepełnosprawnościami otrzymującą świadczenie wspierające oraz niepodejmowanie zatrudnienia przez opiekuna; (objęcie ww. ubezpieczeniami będzie realizowane przez ZUS, na wniosek opiekuna składany do ZUS),
• możliwość uzyskania przez opiekuna zasiłku dla bezrobotnych, a także świadczenia przedemerytalnego.

ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE NA NOWYCH ZASADACH

Od 1 stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwało:

1)       matce albo ojcu,

2)       innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 oraz z 2022 r. poz. 2140) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,

3)       opiekunowi faktycznemu dziecka,

4)       rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego,

– które sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18 roku życia  legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Po ukończeniu przez osobę  18 roku życia, jako osoba pełnoletnia będzie mogła ona ubiegać się o świadczenie wspierające w ZUS. W tym przypadku opiekun utraci prawo do świadczenia pielęgnacyjnego

Jeżeli rodzic/opiekun dziecka, które nie ukończyło 18 roku życia będzie chciał po 31 grudnia 2023 r. otrzymać świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach (z możliwością podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej) musi po tej dacie zrezygnować z pobierania świadczenia pielęgnacyjnego na dotychczasowych zasadach i złożyć kolejny wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowych przepisów. Opiekun, który będzie pobierał świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach będzie miał możliwość podjęcia zatrudnienia bez limitu dochodu. Także pobieranie przez opiekuna własnych świadczeń emerytalno-rentowych nie będzie miało wypływu na jego prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.

Nowe zasady dotyczą również braku obowiązku zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy
w gospodarstwie rolnym przez rolnika, małżonka rolnika lub domownika.

W przypadku rezygnacji ze świadczenia pielęgnacyjnego na starych zasadach i przejścia na nowe zasady, nie będzie już możliwości powrotu do świadczenia pielęgnacyjnego na starych zasadach.

Nowe regulacje dotyczące świadczenia pielęgnacyjnego przewidują, że w przypadku  gdy opiekun sprawuje opiekę nad więcej niż jedną osobą niepełnosprawną w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności lub znacznym stopniu niepełnosprawności, to wysokość świadczenia pielęgnacyjnego, podwyższa się o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka (uwaga: dotyczy to osób-opiekunów: wymienionych w art. 17 ust. 1-3, osób będących rodziną zastępczą oraz osób prowadzących rodzinny dom dziecka). 

Podwyższenie świadczenia nie nastąpi z urzędu. Warunkiem otrzymania podwyższonego świadczenia pielęgnacyjnego jest złożenie przez rodzica/opiekuna wniosku o podwyższenie świadczenia pielęgnacyjnego.

W przypadku śmierci osoby wymagającej opieki, osoba sprawująca opiekę zachowuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki (dotyczy tylko przypadków gdy śmierć osoby wymagającej opieki nastąpiła po 31 grudnia 2023 r.).

BARDZO WAŻNE!

Osoba z niepełnosprawnościami oraz jej opiekun będą mogli zdecydować, którą formę wsparcia wybrać, czy opiekun osoby z niepełnosprawnościami pozostanie przy świadczeniu pielęgnacyjnym, specjalnym zasiłku opiekuńczym, czy też osoba z niepełnosprawnościami będzie chciała otrzymywać świadczenie wspierające z ZUS – obowiązek wyboru tylko jednego świadczenia.

W przypadku, gdy osoba wymagająca opieki będzie miała przyznane przez ZUS świadczenie wspierające, opiekunowi nie będzie przysługiwało świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy.

Opiekunowi osoby z niepełnosprawnościami zostanie wstrzymana wypłata świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego już wtedy, gdy osoba wymagająca opieki złoży w ZUS wniosek o przyznanie świadczenia wspierającego.

Opiekun nie może otrzymywać świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, w tym samym okresie, w którym osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające.

WAŻNA INFORMACJA!

Na osobie pobierającej świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy będzie spoczywał obowiązek poinformowania organu wypłacającego te świadczenia o tym, że osoba wymagająca opieki złożyła w ZUS wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego, a później poinformowania o tym, czy świadczenie to zostało przyznane przez ZUS.      W przypadku niepoinformowania organu właściwego świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy przyznane/wypłacone za okres, za który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające będzie uznane za nienależnie pobrane i będzie podlegało zwrotowi wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia zostanie zobowiązany opiekun.

SPECJALNY ZASIŁEK OPIEKUŃCZY

Z dniem 1 stycznia 2024 r. zostaną uchylone przepisy regulujące zasady przyznawania specjalnego zasiłku opiekuńczego.  Opiekunowie osób niepełnosprawnych, które ukończyły 18 rok życia, od nowego roku nie będą mogli uzyskać prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego. Dotyczy to opiekunów, którzy będą chcieli złożyć wniosek po raz pierwszy. Jedynie, na podstawie przepisów przejściowych, zasiłek ten będzie mógł być przyznawany także po 31 grudnia 2023r. na zasadzie zachowania praw nabytych.

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE

Wprowadzenie świadczenia wspierającego nie oznacza końca funkcjonowania świadczenia pielęgnacyjnego czy specjalnego zasiłku opiekuńczego.

Artykuł 63 ustawy o świadczeniu wspierającym wprowadza pełną ochronę praw nabytych dla opiekunów, którzy nabyli bądź nabędą prawo do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego na starych zasadach, tj. do 31 grudnia 2023 r. Osoby te, jeśli taka będzie ich wola i osoba nad którą sprawują opiekę nie złoży wniosku o świadczenie wspierające w ZUS, będą mogły w dalszym ciągu pobierać wymienione świadczenia na dotychczasowym warunkach, tj. np. na dorosłą osobę niepełnosprawną  i bez możliwości podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.

Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., zostaje zachowane również w przypadku, gdy osobie, nad którą sprawują opiekę zostało wydane nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności.
Aby zachować prawo odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego
na zasadach dotychczasowych należy:

- złożyć wniosek o wydanie nowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o niepełnosprawności oraz
- złożyć wniosek o ustalenie prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego w terminie 3 miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności
albo o niepełnosprawności.

Prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego ustala się na okres zasiłkowy tj. od 1 listopada
do 31 października roku następnego. Prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego będzie przysługiwało również po upływie okresu zasiłkowego, na który zostało przyznane, jeżeli wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego na nowy okres zasiłkowy zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym zakończył się dotychczasowy okres zasiłkowy tj. do dnia 1 lutego.